شعر کودک شعری است که در حیطۀ دغدغه های کودک و تجربه او از زندگی سروده شده و سؤالات ذهن او را نسبت به ماهیت جهان با دیدی خیالپردازانه پاسخ میدهد. اشعاری که با کشفی شاعرانه سایه و باران و آفتاب و محبت و بازی و هر چه در دایرۀ ذهن کودک ناشناخته است بازیگوشانه برای او معنا میکند.
شعری که کودکان زبان و بیان و موضوع پرداخته شده در آن را میفهمند و بزرگسالان از خواندن و شنیدن آن لذت میبرند.
خیال عنصری است که سبب این لذت میشود. خیال دری به جهانی است که در حیطۀ بدن و تجارب آن نمیگنجد. پس برای بزرگسالی که از جهان کودکی فاصله گرفته و زیستن در خیال را به فراموشی سپردهاند شگفت انگیز و لذتبخش است.
در جهان ادبیات کودکان امروزه دیگر پند و نصیحت و شعار جایگاهی ندارد و شاعری که امروز برای کودکان میسراید باید ظرافت و هوشمندی بیشتری خرج کند، تا اثری مناسب میل و ذائقه کودکان امروزی بیافریند. اثری که در کنار لذت خواندن و کشف زبان، لذت بردن از ریتم و تکرار قافیهها چیزی به درک و دیدگاه کودک از جهان بیافزاید. چرا که هیچ نوشتهای و حتی هیچ جمله سادۀ سالمی نمیتواند از پیام خالی بماند و این پیام خواسته یا ناخواسته به مخاطبان منتقل خواهد شد. حتی زمانی که قصد ما از سرودن شعر تنها همراه کردن کودک در جهان خیال و اکتشافات شاعرانه خودمان است و هیچ گوشه چشمی به انتقال مفهوم نداریم باز هم در حال اتنقال مفهومی هستیم. مگر در هیچانهها و اشعاری که برای خردسالان سروده میشود. هرچند حتی آنجا هم آموزش ریتم و لذت بردن از همنشینی واژه ها را میتوان به عنوان پیامی دلنشین تعبیر کرد.
کودکان خوانندگانی معصوم هستند که توانایی انتخاب رد یا قبول آنچه که به آنها عرضه میشود را بسیار کمتر از بزرگسالان در خود دارند و در نتیجه آنچه شاعر میسراید به گونهای دیگر در ذهن آنان ثبت میشود. برای مثال وقتی رد مصراعی کودکانه میگوییم: «خدا تو آسمونه» کودک به دنبال خدا در آسمانها میگردد و حضور خدا را در قلب خود و ذرات هستی دیگر به سختی خواهد پذیرفت. در حالی که در همین مصراع بی اینکه زبان و وزن دستخوش تغییری شود میتوان اینگونه گفت :«خدا تو قلبمونه»
این مثال بسیار ساده به راحتی اهمیت انتخاب واژگان و مفاهیم پنهان در اشعار نوشته شده برای کودکان را نشان میدهد. ما بر این عقیده ایم که زبان از پیام خالی نمیماند. پس چه بهتر که شاعر خود و با انتخاب و دقت خود این پیام رانتخاب کرده و سپس به وسیله هنرمندی و ذوق خود در خیال بپیچد و مانند هدیهای شیرین به کودکان تقدیم کند.
هدیهای که تا سالهای بزرگسالی و گاه حتی بی آنکه دوباره بازبینی شود پس از آن هم در قلب و ذهن و نهاد کودک باقی خواهد ماند.
جشنواره انسانِتمام به دنبال نشان دادن این نکته است که زندگی و مسیر سعادت انسان بدون حضور او ناتمام و بیبار میماند. در بخش شعر ما به دنبال شنیدن پاسخ هنرمندانۀ این سوال در شعری کودکانهایم. پاسخی به این پرسش که انسانِتمام کیست و در زندگی من چه نقشی دارد؟ و چرا من و اجتماعی که درآن زندگی میکنم به او و حضورش نیازمندیم؟
قوانین خصوصی بخش شعر کودک
لطفا ابتدا تمامی قوانین عمومی جشنواره و قوانین بخش شعر را مطالعه نمایید.
شرکت در تمامی قالبهای شعری مجاز است.
از هر شرکت کننده تنها 3 اثر پذیرفته خواهد شد.
در صورت تخلف و ارسال بیش از 3 اثر باقی آثار حذف شده و در روند داوری شرکت داده نمیشوند.
«معرفی بخش شعر کودک توسط دبیر محترم»
معرفی داوران بخش شعر کودک
خانم مریم اسلامی
متولد تهران 1355
شاعر و نویسنده کودک و نوجوان
عضو انجمن نویسندگان کودک
مولف بیش از یکصد عنوان کتاب شعر و داستان در حوزه ی ادبیات کودک
کارشناس شعر کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و برگزیده سه دوره جشنواره بین المللی شعر فجر، جایزه ی پروین اعتصامی و داور جشنواره های فجر، رشد، قلم زرین، کتاب سال کانون پرورش فکری ...
خانم زهرا موسوی
متولد تهران 1357
شاعر و نویسنده، پژوهشگر
مولف هفتاد و هشت عنوان کتاب در حوزهی ادبیات کودک
برگزیده هشتمین جشنواره شعر فجر، اولین جشنواره بینالمللی شعر کودک، اولین جشنواره ادبی سپیدار و...
داور جشنوارههای ادبی متعدد
آقای محمد گودرزی دهریزی
متولد بروجرد 1348
کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی
شاعر، نویسنده و مدرس
عضو انجمن نویسندگان کودک و نوجوان
مولف و نظریهپرداز در حوزهی ادبیات کودکان و آموزش نوشتن
برگزیده جوایز ادبی متعدد
داور جوایز ادبی متعدد